Warszawa, 14 lipca 2021 r.
Polscy przedsiębiorcy mają nadzieję, że TSUE uzna „szybki VAT” od nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw
za zgodny z unijnym prawem
Paliwowe organizacje branżowe (Polska Izba Gazu Płynnego, Polska Izba Paliw Płynnych, Polska Organizacja Przemysłu i Handlu Naftowego, Polska Platforma LNG i bioLNG) oraz Związek Przedsiębiorców i Pracodawców zajęły stanowisko w sprawie toczącej się przed TSUE, dotyczącej zgodności polskich przepisów VAT-14 z przepisami UE (C-855/19). Sprawa toczy się w trybie prejudycjalnym, na wniosek NSA w sprawie G. Sp. z o.o. przeciwko Dyrektorowi Izby Skarbowej w Bydgoszczy. Powodem wspólnego wystąpienia była opinia Rzecznika Generalnego TSUE, który uznał badane przepisy za niezgodne z prawem unijnym.
List do TSUE został uzgodniony z przedsiębiorstwami najszerzej stosującymi dotychczasowe przepisy. Sygnatariusze działają na rzecz konkurencyjnego, przyjaznego klientom i przedsiębiorcom rynku, zapewnienia bezpiecznego i zrównoważonego rozwoju gospodarki, przy uwzględnieniu standardów unijnych oraz wartości europejskich. Nawiązując do wywodzącej się z prawa rzymskiego tradycji amicus curiae*, wspominane organizacje przedłożyły TSUE stanowisko, celem wsparcia TSUE w rozstrzygnięciu rozpatrywanej przezeń sprawy.
Skala nielegalnego obrotu paliwami w Polsce w 2015 r. sięgała ponad 20% legalnego rynku. Jednym z najbardziej popularnych modeli wykorzystywanych przez przestępców było sprowadzanie paliw przez tzw. znikających podatników. Propozycja przyspieszenia płatności zaliczki VAT od nabyć wewnątrzwspólnotowych paliw została zaproponowana przez firmy paliwowe jeszcze przed 2015 r. Takie rozwiązanie, chociaż miało niekorzystny wpływ na płynność finansową przedsiębiorców, było jednak konieczne, by zwalczać zorganizowaną przestępczość.
Zmiany przepisów, zwłaszcza przyspieszenie terminu wpłacania zaliczki VAT od nabycia paliw oraz monitorowanie przewozu, wypracowane we współpracy z branżą paliwową, przyniosły duży wzrost rejestrowanej sprzedaży. Według wyliczeń POPiHN wpływy podatkowe uiszczane przez branżę paliwową w 2015 r. z VAT, akcyzy i opłaty paliwowej wynosiły ok. 50 mld zł, a w 2019 r. ok. 74 mld zł. Większość tego wzrostu była wynikiem ograniczenia działalności przestępców.
Za uznaniem mechanizmu szybkiego VAT za zgodny z prawem unijnym przemawia również analiza formalno-prawna. Wątpliwości budzi wykorzystana przez Rzecznika argumentacja contratio przy porównaniu zakresów art. 273 oraz art. 395 Dyrektywy Rady nr 2006/112/WE.
Zdaniem mec. Krzysztofa Rutkowskiego – Rzecznik Generalny TSUE przedstawił stronniczą opinię, która pomija argumenty przemawiające za stanowiskiem Polski. W szczególności wątpliwości budzi wykładnia art. 273 Dyrektywy VAT, według której wymaganie zapłaty tytułem przyszłego podatku może dotyczyć wyłącznie kwot „netto”, a więc powinno odnosić się do „wyniku” kwoty VAT należnego za dany okres, a nie do kwoty VAT „brutto”. Również w mojej ocenie nietrafny jest pogląd RG Saugmandsgaarda jakoby w trybie art. 273 Dyrektywy Państwa Członkowskie mogły nałożyć tylko takie „dodatkowe obowiązki” które w pełni (tj. w 100%) byłyby zgodne z innymi przepisami dyrektywy VAT. Taka interpretacja pozbawia art. 273 dyrektywy VAT treści i sensu.
Przyjęcie stanowiska Rzecznika może podważać założenie racjonalności prawodawcy unijnego i nie powinno być akceptowalne w obowiązującym systemie prawa. Jednocześnie w stanowisku zwrócono uwagę, że przyjęcie takiej interpretacji przez TSUE będzie oznaczało konieczność zmiany prawa krajowego. Innymi słowy, zostanie podważony jeden z filarów uszczelnienia podatkowego, który w istotny sposób przyczynił się do ograniczenia gigantycznych patologii w sektorze rynku paliw płynnych.
Polscy przedsiębiorcy liczą, że TSUE uzna zgodność „szybkiego VAT” z prawem UE. Przyjęcie przez Trybunał stanowiska Rzecznika Generalnego mogłoby podważyć zaufanie legalnego biznesu do prawa unijnego i instytucji unijnych, a także wiązałoby się z ryzykiem wzrostu nielegalnego obrotu paliwami w Polsce – stwierdził Marcin Nowacki, Wiceprezes ZPP.
Wszyscy członkowie wymienionych organizacji wyrażają nadzieję, że Trybunał skorzysta z dobrodziejstwa instytucji amicus curiae i przychyli się do wykładni, że polskie przepisy dotyczące szybkiego VAT są zgodne z prawem unijnym.
